Hoe ontstaat een Burn-out? Herken de signalen!

In 2018 waren er 263.000 mensen in Nederland die thuis zaten door een burn-out. Dat klinkt misschien als een hoop mensen, maar Nederland heeft een beroepsbevolking van 9 miljoen mensen. Een ernstige burn-out komt dus maar bij een paar procent van de beroepsbevolking voor. Schaufeli heeft een onderzoek gedaan naar de burn-outklachten in Europa. Er is gekeken naar het percentage werknemers die zich aan het einde van de werkdag uitgeput voelt. Daaruit is gekomen dat Nederland heel goed scoort. Nederland scoorde 6,4%. Finland scoort het best, met 4,3%. Slovenië scoort het slechts met 20,6%. Maar toch hoor je in je omgeving steeds meer over burn-out klachten en mensen die hier tegenaan lopen. Maar wat is een burn-out precies en hoe komt dit tot stand?

Wat is een burn-out?

Stress
Een burn-out is verbonden aan stress. Wanneer we stress hebben, maakt het lichaam ons klaar voor een ‘fight or flight reactie’. Je gaat tegen de stress vechten of je rent er van weg. Hierdoor gaat je hart een stuk sneller pompen en je ademhaling gaat fors omhoog. Maar deze stress hoeft niet per se negatief te zijn. Het is een bescherming van ons lichaam om op zo’n moment op onze hoede te zijn.

Verschil tussen symptomen en diagnose
Er is overigens een groot verschil tussen burn-outklachten en daadwerkelijk een burn-out hebben. Denk bijvoorbeeld aan een verkoudheid: als je verkoudheidsklachten hebt, heb je nog geen longontsteking. Dus als je burn-outklachten hebt, dan betekent het dat je erg moe bent. Het wil alleen niet zeggen dat je thuis op de bank zit en maandenlang niet kunt werken. In Nederland heeft 1 op de 7 mensen last van burn-outklachten. Dit terwijl er eigenlijk maar 1,5 op de 100 mensen een officiële diagnose hebben gekregen van de huisarts.

Wat zijn de symptomen van een burn-out?
De symptomen verschillen per persoon. Ook komt een burn-out niet uit de lucht vallen, deze ontstaat geleidelijk. De spanningsklachten nemen langzaam toe. Je hebt vaak niet in de gaten dat je steeds over je eigen grens heen gaat en je blijft dit doen. Je bent steeds vaker moe, slaapt slechter en piekert meer, waardoor je je steeds slechter kunt concentreren. Een ander punt wat erg kenmerkend is bij een burn-out
is een depersonalisatie. Hierbij heb je een negatieve houding tegenover de mensen in je werkomgeving. Je bent minder jezelf en je bent emotioneel en fysiek uitgeput. Je ‘accu’ is leeg.

Mentale uitputting vormt de kern van een burn-out

Wilmar Schaufeli

Overspannen
Overspannen zijn wordt gezien als het voorstadium van een burn-out. Wanneer iemand overspannen is heeft diegene weinig energie en is het lastig om alles goed te doen. Daar komen vaak ook lichamelijke klachten bij kijken. Maar hier kan men vaak nog wel mee omgaan. Men werkt door die vermoeidheid heen. Na een tijdje lukt dat alleen niet meer en worden de dagelijkse taken een lastige opgave.

Hoe ontstaat een burn-out?

Werk
Een burn-out is per definitie werk gerelateerd, al is dat de laatste jaren steeds minder van orde. Een burn-out komt namelijk ook voor bij sporters, vrijwilligers en studenten. Ze verdienen geen geld met hun activiteiten, maar deze mensen zien hun activiteiten wel als werk. Het gaat dan vooral over activiteiten met een bepaalde structuur die een doel hebben. Dat doel moet in hun ogen behaald worden, het wordt gezien als een verplichting.
Dit kan niet gezegd worden over huisvrouwen/mannen, werklozen of gepensioneerden. Maar dat betekent niet dat zij zich niet uitgeput en vermoeid kunnen voelen. Dit komt dan niet door hun specifieke activiteiten, maar door hun sociale rol. Mensen kunnen ook uitgeput raken door conflicten met hun partner of ouder. Dit komt wederom niet door hun specifieke taken, maar door de slechte kwaliteit van hun relaties.

De maatschappij
In de huidige maatschappij wordt bij zowel man als vrouw verwacht dat je een carrière maakt en dit combineert met een gezin. Dit vergt veel uithoudingsvermogen en brengt veel situaties met zich mee waarin je snel in je mind een switch moet maken. Daarbij heeft de crisis in de afgelopen jaren geleid tot meer werkloosheid, waardoor er meer druk staat op je inkomen. Verder willen alles nu doen. We willen reizen, werken, sporten, kinderen opvoeden en de beste versie van onszelf zijn. Doordat we die druk op onszelf zo groot maken zorgt dit voor veel stress en kan het leiden tot een burn-out.

Social Media
De invloed van social media wordt steeds belangrijker en blijft maar groeien. Dit is ook steeds vaker de oorzaak van een burn-out. Er is nooit meer een moment zonder prikkels en informatie. Als we even op de bank willen chillen pakken we onze telefoon erbij en gaan we scrollen op social media. Ons brein krijgt moeite om het seintje te ontvangen dat je even rustig aan moet doen. Zo hoopt de stress als maar op, zonder dat je het in de gaten hebt. Zo hoopt de stress zich meer op dan vroeger. Dit betekent ook dat steeds meer jonge mensen een burn-out krijgen.

Hoe ga je met stress om?
Een burn-out kan ontstaan doordat mensen niet goed of niet op een goede manier reageren op een situatie die veel stress met zich meebrengt. Hoe ga jij om met stress, of een toename aan werk en druk? Bij een burn-out moet je gaan kijken wat jij in de toekomst kan veranderen en niet wat anderen kunnen veranderen. Het gaat namelijk om de manier waarop je met de situatie omgaat. Doe je dit door de stress toe te laten en overal ‘ja’ op te zeggen, omdat je bang bent om anderen teleur te stellen. Of sta je even stil bij de stress en geef je dit aan bij anderen? Je moet het heft in eigen handen nemen om ervoor te zorgen dat een burn-out geen kans heeft bij jou.

Burn-out met beide handen aanpakken

Een bekende manier om een burn-out aan te pakken is door te beginnen met mindfulness. Veel burn-out klachten verminderen vanzelf als je voldoende rust neemt. Maar in onze huidige situatie door de stijgende druk en social media, is dat steeds lastiger. Om de negatieve sleur te doorbreken is het belangrijk om stil te staan bij de oorzaak wat jou zoveel stress geeft en hoe je beter voor jezelf kunt zorgen. Deze 8-weekse mindfulness cursus staat daarbij stil. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat mindfulness helpt om stress en piekeren te verminderen. Bovendien maakt het je stress bestendiger. De mindfulness oefeningen ondersteunen het herstel van je stresssysteem. Bovendien keert mindfulness de negatieve werking van stress om. Het zorgt er juist voor dat je meer energie hebt en beter kunt herkennen wanneer je over jouw grens heen gaat.